Renault'nun popüler çift kavramalı otomatik şanzımanı EDC (Efficient Dual Clutch), aslında harika bir sistem. Manuelin yakıt verimliliğini ve hızını, otomatik konforuyla birleştiriyor. Fakat ne zaman ki işler aksar, araç titremeye başlar veya o meşhur "Vites Kutusunu Kontrol Ettirin" uyarısı yanar, işte o zaman EDC'nin ne kadar nazik ve hassas bir teknoloji olduğunu anlıyoruz.
| Sebep | Açıklama |
|---|---|
| Trafik Canavarı ve Kavramanın Ölümü | Yoğun trafikte sürekli dur-kalk yapmak, kavramanın aşırı sürtünmesine ve ısınmasına neden olur. Bu durum, kavrama setinin hızla yıpranmasına ve arızalanmasına yol açar. |
| Şanzımanın Beyni: Mekatronik Ünite Sorunları | Mekatronik ünite içindeki sensörler, valfler ve pompa, sistemin kalbidir. Hidrolik basıncın düşmesi veya valflerin tıkanması, vites geçişlerini zorlaştırır ve arızaya neden olur. |
| İhmal Edilen Yağ ve Filtre | Şanzıman yağının zamanla özelliğini yitirmesi ve kirlenmesi, mekatronik ünitenin içindeki hassas valflere zarar verir ve tıkanmalara yol açar. |
EDC şanzımanların çoğu, tıpkı manuel araçlar gibi "kuru" tip çift kavrama kullanır. En büyük düşmanı, İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerin o bitmek bilmeyen dur-kalk trafiğidir. Sıkışık trafikte yavaş yavaş ilerlerken, sürücü sürekli frene basar ve ayağını hafifçe gazdan çekip tekrar gaza dokunur. EDC sistemi bu durumda ne yapacağını tam bilemez; kavramayı tam bırakmaz, sürekli patinaj pozisyonunda tutar. Bu yarım kavrama pozisyonu, aşırı sürtünmeye ve ısıya neden olur. Kavrama (baskı balata) seti, olması gerekenden çok daha hızlı yıpranır. Bir süre sonra kalkışlarda araç titremeye ve vuruntu yapmaya başlar. Kavramanın ömrü biter.
Usta Tavsiyesi: Yoğun ve uzun süreli dur-kalklarda, aracınızı yavaş yavaş ilerletmek yerine, önünüzdeki araçla biraz mesafe açın, kısa bir süre durun ve sonra hızlanarak mesafeyi kapatın. En önemlisi, uzun süreli duruşlarda vitesi mutlaka N (Boş) konumuna alın. Ayağınızı frende tutarak kavramayı boşta tutmaya zorlamayın.
EDC, mekanik bir şanzımanı bir robotla (mekatronik ünite) yöneten sistemdir. Bu robot, hidrolik basınçla vites çatallarını hareket ettirir ve kavramayı açıp kapatır. Sistemin en büyük arızası, ya hidrolik basıncın düşmesi ya da valflerin tıkanmasıdır. Basınç düşerse robot vitesleri tam olarak değiştiremez. Valfler tıkanırsa da vitesler geçiş esnasında vuruntu yapar. En kötüsü, elektronik kart yanarsa şanzıman tamamen kilitlenir ve göstergede can sıkıcı uyarı belirir.
Manuel şanzımanlara yıllarca "yağı değişmez" denildi ama EDC modern bir sistem. Bazı EDC modelleri ("ıslak" kavramalı olanlar) belli periyotlarda yağ ve filtre değişimi ister. Şanzıman yağı zamanla özelliğini yitirir, kirlenir ve içindeki metal parçacıklarını taşır. Bu kirlilik, özellikle mekatronik ünitenin içindeki hassas valflere sızar ve tıkanmalara yol açar. Yağ değişiminin ihmali, sürtünmeyi artırır, ısıyı yükseltir ve mekatronik arızasını davet eder. Düzenli bakımı aksatılan bir EDC, çok daha erken yaşta yorulur ve yolda bırakır.
EDC, kötü bir şanzıman değil; kötü kullanıma ve bakımsızlığa tahammülü olmayan hassas bir şanzımandır. Ona bir manuel gibi davranırsanız, size bir otomatik gibi hizmet etmeyi bırakır ve cüzdanınızı yakmaya başlar. Doğru kullanım ve zamanında yapılan bakım, EDC'nin ömrünü tahmin edemeyeceğiniz kadar uzatır.
